Sẹo lồi: Nguyên nhân, cách phòng ngừa và điều trị

Sẹo lồi là một trong những dạng sẹo không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn có thể gây ra những khó khăn về chức năng nếu xuất hiện ở những vùng da quan trọng. Trong bài viết dưới đây, M.O.I Cosmetisc sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn tổng quan về sẹo lồi, từ nguyên nhân hình thành cho đến cách phòng ngừa và các phương pháp điều trị hiệu quả nhé!

Nội dung bài viết tham khảo tại Thuốc trị sẹo Kaapvaal!

Sẹo lồi là gì?

Sẹo lồi là dạng sẹo mà trong quá trình lành vết thương, cơ thể sản sinh collagen vượt quá mức cần thiết, tạo nên các mô sẹo dày đặc và nhô lên so với bề mặt da xung quanh. Điều này thường xảy ra sau các vết thương lớn, phẫu thuật hoặc do mụn trứng cá nghiêm trọng.

Khác với sẹo phẳng hay sẹo lõm, sẹo lồi không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn có thể kèm theo các triệu chứng như ngứa, đau hoặc khó chịu, nhất là khi sẹo nằm trên những vùng da thường xuyên chuyển động.

Quá trình hình thành sẹo lồi

Khi da bị tổn thương, cơ thể bắt đầu quá trình lành vết thương qua ba giai đoạn chính: viêm, tạo mô sợi và tái cấu trúc. Ở giai đoạn tạo mô sợi, các tế bào fibroblast kích hoạt quá trình tổng hợp collagen nhằm “vá” lại vết thương. Tuy nhiên, ở một số trường hợp, quá trình này không được kiểm soát một cách hợp lý, dẫn đến sản xuất collagen vượt mức cần thiết. Kết quả là, collagen tích tụ tạo thành một khối sẹo dày, nhô lên trên bề mặt da – đó chính là sẹo lồi.

Các yếu tố liên quan như di truyền, tình trạng sức khỏe và cách chăm sóc vết thương ban đầu đều góp phần ảnh hưởng đến quá trình hình thành sẹo lồi. Một số người có yếu tố di truyền dễ sản sinh collagen dư thừa khi lành vết thương, trong khi ở những trường hợp khác, các tác động từ môi trường như nhiễm trùng hoặc viêm kéo dài cũng có thể gây ra hiện tượng này.

Nguyên nhân gây ra sẹo lồi

Sẹo lồi có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến:

• Chấn thương và tai nạn: Những vết cắt, bỏng hay trầy xước sâu do tai nạn, va đập có thể dẫn đến tình trạng tổn thương da nghiêm trọng. Khi quá trình lành không được kiểm soát đúng cách, cơ thể có thể sản sinh quá mức collagen dẫn đến sẹo lồi. Đặc biệt, các vết thương ở những vùng da dễ bị kéo căng như ngực, vai hay cổ thường dễ để lại sẹo lồi.

• Phẫu thuật: Mỗi ca phẫu thuật đều để lại một vết mổ cần được chữa lành. Mặc dù bác sĩ luôn cố gắng khâu và chăm sóc vết mổ cẩn thận, nhưng nếu vết mổ không được chăm sóc đúng cách sau phẫu thuật, nguy cơ hình thành sẹo lồi sẽ tăng cao. Những ca phẫu thuật ở những vùng da dễ bị căng và chuyển động thường gặp nguy cơ cao hơn.

• Mụn trứng cá nặng: Mụn trứng cá là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến sẹo ở tuổi dậy thì và thanh thiếu niên. Việc nặn mụn hoặc không điều trị kịp thời có thể gây tổn thương sâu cho da, làm kích thích quá trình sản sinh collagen dư thừa và tạo ra sẹo lồi. Sẹo mụn lồi thường gây ra lo lắng về thẩm mỹ và tâm lý cho người trẻ.

• Viêm da và các bệnh lý da: Các tình trạng viêm da kéo dài, nhiễm trùng da hay các bệnh lý như chàm nếu không được kiểm soát có thể làm trầm trọng thêm tổn thương da. Khi da bị viêm nhiều, quá trình lành vết thương sẽ không diễn ra một cách bình thường, dẫn đến việc hình thành sẹo lồi.

• Yếu tố di truyền: Di truyền đóng vai trò quan trọng trong khả năng lành vết thương của mỗi người. Một số người có cấu trúc da và cơ chế sản sinh collagen tự nhiên có xu hướng tạo ra collagen dư thừa sau khi lành vết thương, do đó dễ hình thành sẹo lồi hơn so với người khác.

Các biện pháp phòng ngừa sẹo lồi hiệu quả

Việc chăm sóc và phòng ngừa sẹo ngay từ khi còn mới xuất hiện là vô cùng quan trọng, vì sau này điều trị sẹo lồi sẽ trở nên khó khăn hơn.

Các biện pháp phòng ngừa sẹo lồi bao gồm:

• Chăm sóc vết thương ngay từ ban đầu: Khi bị thương, việc rửa sạch, sát trùng và che phủ vết thương bằng băng là rất cần thiết để ngăn ngừa nhiễm trùng. Một môi trường sạch sẽ và ẩm ướt sẽ giúp vết thương lành nhanh và hạn chế việc sản sinh collagen dư thừa.

• Tránh các tác động cơ học: Không nên gãi, chà xát hoặc tác động mạnh lên vùng da bị thương. Việc này giúp tránh làm tổn thương thêm cho da đang trong quá trình lành.

• Chăm sóc sau phẫu thuật: Sau các ca phẫu thuật, cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ về việc thay băng, vệ sinh vết mổ và sử dụng các sản phẩm hỗ trợ điều trị sẹo như kem chứa silicone.

• Quản lý mụn hiệu quả: Ở những người dễ bị mụn, việc điều trị mụn kịp thời và đúng cách là rất quan trọng. Tránh việc nặn mụn tự ý, nên tìm đến các cơ sở y tế chuyên nghiệp để được tư vấn và điều trị.

Các phương pháp điều trị sẹo lồi hiện nay

Sử dụng thuốc và kem bôi

• Kem chứa silicone: Đây là một trong những sản phẩm được khuyến cáo để điều trị sẹo lồi. Silicone giúp cân bằng độ ẩm và tạo môi trường lý tưởng cho quá trình tái tạo da, từ đó làm mờ các vết sẹo theo thời gian.
• Corticosteroid: Đối với sẹo lồi nặng, tiêm corticosteroid trực tiếp vào vùng sẹo có thể giúp giảm viêm và hạn chế sản sinh collagen. Tuy nhiên, phương pháp này cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.
• Các loại thuốc bôi khác: Một số sản phẩm chứa retinoid, vitamin E, hoặc các hoạt chất chống viêm cũng có tác dụng cải thiện kết cấu của sẹo, giúp sẹo trở nên mờ dần theo thời gian.

Liệu pháp laser

Laser là một trong những phương pháp điều trị tiên tiến nhằm cải thiện tình trạng sẹo lồi. Các loại laser như CO₂, Fraxel hay laser xung nhịp giúp loại bỏ lớp sẹo bên ngoài, kích thích sản sinh collagen mới theo cách có trật tự và làm mờ sẹo. Liệu pháp laser thường cần nhiều buổi điều trị và kết hợp với chăm sóc da chuyên sâu sau đó.

Microneedling (lăn kim)

Công nghệ microneedling sử dụng những chiếc kim nhỏ để tạo ra các vi tổn thương trên da, kích thích quá trình tái tạo và sản sinh collagen một cách tự nhiên. Phương pháp này không xâm lấn quá nhiều nhưng lại có tác dụng cải thiện đáng kể kết cấu da và làm mờ các vết sẹo lồi.

Phẫu thuật thẩm mỹ

Trong những trường hợp sẹo lồi rất lớn hoặc gây ảnh hưởng nghiêm trọng về mặt thẩm mỹ, phẫu thuật loại bỏ sẹo có thể là giải pháp cuối cùng. Các kỹ thuật như cắt bỏ sẹo, căng da (Z-plasty, W-plasty) được áp dụng nhằm thay đổi hướng của sẹo, giúp sẹo trở nên hài hòa hơn với đường nét tự nhiên của da. Phẫu thuật cần được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa thẩm mỹ có kinh nghiệm để đảm bảo kết quả tốt nhất và giảm thiểu nguy cơ tái phát.

Các liệu pháp kết hợp

Trong nhiều trường hợp, kết hợp giữa các phương pháp điều trị như laser, microneedling và sử dụng thuốc bôi sẽ đem lại hiệu quả tối ưu. Sự phối hợp này giúp tận dụng ưu điểm của từng liệu pháp, từ đó cải thiện chất lượng da và làm mờ sẹo lồi một cách toàn diện.

Sẹo lồi là một dạng sẹo khó chịu không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn có thể gây ra các triệu chứng như ngứa, đau hoặc hạn chế chuyển động nếu xảy ra ở những vùng da quan trọng. Hiểu được cơ chế hình thành sẹo lồi, nhận biết các nguyên nhân gây ra và áp dụng các biện pháp phòng ngừa ngay từ đầu là yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu nguy cơ hình thành sẹo lồi.

Qua bài viết này, hy vọng bạn đã có cái nhìn toàn diện về sẹo lồi, từ cơ chế hình thành, nguyên nhân, cho đến các cách phòng ngừa và điều trị hiện đại.